ΤτΕ: Η απαξίωση του σιδηροδρόμου φρέναρε τις οδικές μεταφορές στην Ελλάδα

Τα προβλήματα του κλάδου των οδικών μεταφορών οι οποίες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας και εκπροσωπούν το 10% με 15% του κόστους των τελικών αγαθών αναδεικνύει η μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος.

Σύμφωνα με την τράπεζα, η ελληνική αγορά χαρακτηρίζεται από πληθωρισμό οχημάτων (4,7 οχήματα ανά 1 εκατ. ευρώ του ΑΕΠ στην Ελλάδα, έναντι 2,5 στην ΕΕ-15 το 2009).

Η ηλικία του στόλου οχημάτων είναι μεγάλη (το 11% του στόλου το 2010 ήταν νέα φορτηγά έως και δύο ετών, έναντι 31% στην Ισπανία και 48% στη Γερμανία). Παράλληλα, υπάρχει υψηλό ποσοστό ταξιδιών με κενά φορτία στις εθνικές μεταφορές (38% το 2010, έναντι 26% στην ΕΕ-15). 

Στη χαμηλή αποτελεσματικότητα του κλάδου συμβάλλουν επίσης η περιορισμένη έκταση και χαμηλή ποιότητα των οδικών και αποθηκευτικών υποδομών, καθώς και η ελλιπής διασύνδεση με άλλα μεταφορικά μέσα. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει σημαντική επιβάρυνση του περιβάλλοντος και της οδικής ασφάλειας και είναι χαμηλή η ποιότητα των μεταφορικών υπηρεσιών Επιπλέον, η γεωγραφική κάλυψη των αδειών εντός της χώρας λόγω του θεσμικού πλαισίου τελούσε υπό αυστηρούς περιορισμούς ανάλογα με την κατηγορία άδειας. Τα θεσμικά εμπόδια σε σχέση με την έκδοση αδειών προκαλούσαν μία σειρά από στρεβλώσεις στην αγορά.

Σημειώνεται ο  κλάδος των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων πριν από το 2010 είχε μερίδιο περίπου 1% στη συνολική απασχόληση και το ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας, έναντι αντίστοιχων μεριδίων έως 2% για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) των 27. Κοινό χαρακτηριστικό των ευρωπαϊκών χωρών σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες είναι ο χαμηλός βαθμός συγκέντρωσης του κλάδου Ο κατακερματισμός είναι ιδιαίτερα έντονος στον ελληνικό κλάδο.

Η σχετική έλλειψη ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις του κλάδου των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων ενισχύεται από το ότι σχεδόν το σύνολο (97%) των χερσαίων μεταφορών εμπορευμάτων στην Ελλάδα είναι οδικές, καθώς δεν έχει αναπτυχθεί ικανοποιητικά (σε εύρος και ποιότητα) το σιδηροδρομικό δίκτυο. Επιπλέον, ο χαμηλός ανταγωνισμός στην εγχώρια αγορά ενισχύεται και από τη πολύ χαμηλή διείσδυση του καμποτάζ (1%το 2010). Αυτή οφείλεται στο ότι η γεωγραφική θέση της χώρας προσφέρει προσοδοφόρες ευκαιρίες μόνο σε μεταφορείς από χώρες που έχουν κοινά σύνορα με την Ελλάδα.

Πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις στον κλάδο

Οι οικονομικές συνέπειες της απελευθέρωσης του κλάδου των οδικών εμπορευματικών μεταφορών δεν είναι ακόμη εφικτό να απομονωθούν και να αποτιμηθούν, λόγω του ότι η διαρθρωτική μεταρρύθμιση ολοκληρώθηκε νομοθετικά μόλις πρόσφατα, αλλά και λόγω της συγκυρίας της έντονης ύφεσης.

Ως μία πρώτη προσέγγιση της έντασης του ανταγωνισμού στον κλάδο των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων, παρουσιάζονται οι εξελίξεις στα κόμιστρα μετά το 2010. Το βασικό πλεονέκτημα αυτού του δείκτη είναι ότι τα κόμιστρα απελευθερώθηκαν πλήρως ήδη από το Σεπτέμβριο του 2010. Επίσης, τα κόμιστρα συνιστούν το κύριο εργαλείο με το οποίο οι επιχειρήσεις του κλάδου ανταγωνίζονται μεταξύ τους βραχυπρόθεσμα. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων ως προς την ποιότητα των υπηρεσιών τους θα αναπτυχθεί μόνο μεσοπρόθεσμα, δεδομένου του απαιτούμενου χρόνου για την ολοκλήρωση των επενδύσεων.

Υπάρχει περιθώριο για επιπλέον δράσεις προκειμένου να αποκομιστούν τα μέγιστα οφέλη από τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές. Ειδικότερα, η διεθνής εμπειρία έχει καταδείξει τη σημασία της ενίσχυσης της εποπτείας της αγοράς ώστε να διασφαλιστεί ο υγιής ανταγωνισμός σε καθεστώς πλήρους απελευθέρωσης του κλάδου.

Επιπλέον, δεδομένης της μεγάλης πτώσης των επενδύσεων, είναι επιτακτική η ανάγκη να ολοκληρωθεί επιτυχώς το υπό εξέλιξη πρόγραμμα ΕΣΠΑ για τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων του κλάδου των οδικών εμπορευματικών μεταφορών.

Τα κοινοτικά προγράμματα μπορούν να αξιοποιηθούν επίσης σε συνδυασμό με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας προκειμένου να πραγματοποιηθούν αναπτυξιακά έργα, όπως επενδύσεις στον οδικό άξονα, το σιδηροδρομικό δίκτυο,τα λιμάνια, σε αποθηκευτικούς σταθμούς και διακομιστικά κέντρα. 

Τέλος, για τη διασφάλιση ανταγωνιστικών συνθηκών στις χερσαίες εμπορευματικές μεταφορές είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα για την απελευθέρωση και ανάπτυξη των σιδηροδρομικών μεταφορών. Ο άρτιος συντονισμός και η έγκαιρη ολοκλήρωση πολιτικών όπως οι παραπάνω θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των εμπορευματικών μεταφορών και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Πηγή: http://trucking.gr/index.php/el/arxeio/diafora/671-tte-i-apaksiosi-tou-sidirodromou-frenare-tis-odikes-metafores-stin-ellada